-
1 decus
decus, oris, n. (deceo), die Zierde, I) im allg., die Zierde, sowohl konkret = der Zierat, der körperl. Reiz, die reizende Schönheit, als abstrakt = der Anstand, die Auszeichnung, der Glanz, die Herrlichkeit, die äußere Würde, die Ehre, 1) eig., α) v. sächl. Subjj.: decora atque ornamenta fanorum, Cic.: decus ornamentumque senectutis, Cic.: decus et ornamentum triumphi, Cic.: superimpositum capiti decus, Liv.: decus naturae, natürliche Reize, Prop.: decus oris, Ov.: immemor decoris (Körperreizes), Ov.: decus muliebre od. matronale, weibl. Ehre, Liv.: decus regale, Ov.: contra decus regium (königl. Anstand), Sall.: decus omne virtutis, Cic.: decus et flagitium (Ehre u. Schande), Tac.: decus publicum (die Ehre des Staates), Tac.: decus enitet ore, Verg.: equi, Pilumno quos ipsa decus dedit Orithyia, als eine Auszeichnung (als Ehrengeschenk, ἄγαλμα), Verg. Aen. 12, 83. – decori esse (alci), zur Zierde, zu höherem Glanze dienen, zur Ehre gereichen, Sall. u.a.: nec minimum meruere decus, erwarben sich eben nicht die kleinste Ehre, Hor.: civitatis dignitatem et decus sustinere, Cic.: quando decus belli penes alios esset, die Ehre im Felde, Liv. – β) v. Pers., die Zierde, her Stolz, splendor ordinis, decus atque ornamentum iudiciorum, Cic.: tantum Romanae militiae decus, Val. Max.: imperii Romani decus ac lumen (v. Pompejus), Cic.: decus equitum Maecenas, Hor.: u. v. dems. o et praesidium et dulce decus meum, Hor.: aber e Iudaeorum exercitu lecta decora, anserlesene Männer in ihrem Kriegerschmuck, Tac. hist. 2, 81. – 2) meton.: a) eine Ehrentat, tanti decoris testis, Tac. ann. 15, 50. – bes. Plur. decora, vollst. belli od. militiae decora, herrliche Kriegstaten, glänzende Waffentaten (Ggstz. belli dedecora), Liv. u.a.; vgl. Weißend. Liv. 3, 12, 2. Mützell Curt. 6, 1, 8. – b) Plur. decora, ruhmvolle Ahnen, Sulpiciae et Lutatiae, Tac. hist. 1, 15: longa decora praeferentes, eine lange Reihe ruhmvoller Ahnen aufweisend, Tac. ann. 14, 53. – II) (als philos. t. t.) insbes., wie το καλόν, das Sittlichschöne, die sittliche Würde = die Tugend (Ggstz. dedecus), Cic. de legg. 1, 55; de fin. 2, 35.
-
2 decus
decus, oris, n. (deceo), die Zierde, I) im allg., die Zierde, sowohl konkret = der Zierat, der körperl. Reiz, die reizende Schönheit, als abstrakt = der Anstand, die Auszeichnung, der Glanz, die Herrlichkeit, die äußere Würde, die Ehre, 1) eig., α) v. sächl. Subjj.: decora atque ornamenta fanorum, Cic.: decus ornamentumque senectutis, Cic.: decus et ornamentum triumphi, Cic.: superimpositum capiti decus, Liv.: decus naturae, natürliche Reize, Prop.: decus oris, Ov.: immemor decoris (Körperreizes), Ov.: decus muliebre od. matronale, weibl. Ehre, Liv.: decus regale, Ov.: contra decus regium (königl. Anstand), Sall.: decus omne virtutis, Cic.: decus et flagitium (Ehre u. Schande), Tac.: decus publicum (die Ehre des Staates), Tac.: decus enitet ore, Verg.: equi, Pilumno quos ipsa decus dedit Orithyia, als eine Auszeichnung (als Ehrengeschenk, ἄγαλμα), Verg. Aen. 12, 83. – decori esse (alci), zur Zierde, zu höherem Glanze dienen, zur Ehre gereichen, Sall. u.a.: nec minimum meruere decus, erwarben sich eben nicht die kleinste Ehre, Hor.: civitatis dignitatem et decus sustinere, Cic.: quando decus belli penes alios esset, die Ehre im Felde, Liv. – β) v. Pers., die Zierde, her Stolz, splendor ordinis, decus atque ornamentum iudiciorum, Cic.: tantum Romanae militiae decus, Val. Max.: imperii Romani decus ac lumen (v. Pompejus),————Cic.: decus equitum Maecenas, Hor.: u. v. dems. o et praesidium et dulce decus meum, Hor.: aber e Iudaeorum exercitu lecta decora, anserlesene Männer in ihrem Kriegerschmuck, Tac. hist. 2, 81. – 2) meton.: a) eine Ehrentat, tanti decoris testis, Tac. ann. 15, 50. – bes. Plur. decora, vollst. belli od. militiae decora, herrliche Kriegstaten, glänzende Waffentaten (Ggstz. belli dedecora), Liv. u.a.; vgl. Weißend. Liv. 3, 12, 2. Mützell Curt. 6, 1, 8. – b) Plur. decora, ruhmvolle Ahnen, Sulpiciae et Lutatiae, Tac. hist. 1, 15: longa decora praeferentes, eine lange Reihe ruhmvoller Ahnen aufweisend, Tac. ann. 14, 53. – II) (als philos. t. t.) insbes., wie το καλόν, das Sittlichschöne, die sittliche Würde = die Tugend (Ggstz. dedecus), Cic. de legg. 1, 55; de fin. 2, 35. -
3 decus
decus oris, n [DEC-], grace, glory, honor, dignity, splendor, beauty: eius decus sustinere: verum decus in virtute positum est: regium, S.: muliebre, chastity, L.: casti pudoris, O.: sine decore perfugere, in dishonor, S.: decus enitet ore, V.: Inmemores decoris pectora tundunt, beauty, O.— An ornament, glory, boast, decoration, adornment, honor: decora fanorum: senator decus iudiciorum: senectutis: equitum Maecenas, H.: super positum capiti, L.: Pilumno quos ipsa decus dedit, V.: imperatori decori esse, S.: Vitis arboribus decori est, V.— Moral dignity, worth, virtue, honor: virtutis: publicum, of the state, Ta.: civitatis: Oblitus decoris sui, V.: Virtus, fama, decus Divitiis parent, H.— Plur, deeds of honor, honorable achievements, exploits: cum multa referret sua decora, L.: militiae decora, L.: nunc vestra decora recensete, Ta. — Glorious ancestors: longa decora praeferentes, Ta.* * *glory/splendor; honor/distinction; deeds; dignity/virtue; decorum; grace/beauty -
4 decus
1.dĕcus, ŏris, n. [Sanscr. daças, fame; Gr. doxa; cf. decet], any thing that ornaments, embellishes, adorns, honors, etc.; ornament, grace, embellishment, splendor, glory, honor, dignity (class. and freq.; a favorite word with Cicero, in oratorical lang.).I.In gen.(α).With gen.:(β).hostium spolia, decora atque ornamenta fanorum,
Cic. Verr. 2, 4, 44; cf.:senator populi Romani, splendor ordinis, decus atque ornamentum judiciorum,
id. Caecin. 10, 28; so,too, decus ornamentumque senectutis,
id. de Or. 1, 45, 199; id. Prov. Cons. 11, 28:ut hominis decus ingenium, sic ingenii ipsius lumen est eloquentia,
id. Brut. 15, 59; cf. id. Phil. 2, 22, 54:ad decus et ad laudem civitatis,
id. N. D. 1, 4; cf. id. Brut. 97; cf. also id. Fin. 1, 10 fin.; id. Ac. 1, 9, 33:dignitatem et decus sustinere,
id. Off. 1, 34, 124 et saep.:O decus Phoebi et dapibus supremi Grata testudo Jovis,
Hor. Od. 1, 32, 13:lucidum caeli,
id. Carm. Sec. 2:equitum Maecenas,
id. Od. 3, 16, 20; cf. id. ib. 1, 1, 2 and id. ib. 2, 17, 4: electos juvenes simul et decus innuptarum, the ornaments, i. e. the most beautiful of the maidens, Catull. 64, 78 al.:castique decus servare pudoris,
Ov. M. 13, 480:oris,
i. e. beauty, id. ib. 3, 422:decus Asteriae = Asteria decens or pulchra,
Verg. Cul. 15.—Absol.: haec omnia, quae habent speciem gloriae contemne...;II.verum decus in virtute positum est,
Cic. Fam. 10, 12 fin.:divitiae, decus, gloria in oculis sita sunt!
Sall. C. 20, 14; cf. id. ib. 58, 8; id. J. 3 fin.:regium,
id. ib. 72, 2; cf.regale,
Ov. M. 9, 690:decus enitet ore,
Verg. A. 4, 150:superimpositum capiti,
Liv. 1, 34:(columnas) scenis decora alta futuris,
Verg. A. 1, 429:muliebre,
i. e. chastity, Liv. 1, 58:immemores decoris liventia pectora tundunt,
i. e. of their bodily charms, Ov. M. 8, 536:imperatori nobilitas, quae antea decori, invidiae esse,
Sall. J. 73, 4:vitis ut arboribus decori est, ut vitibus uvae,
Verg. E. 5, 32:Pilumno quos ipsa decus dedit,
id. A. 12, 83.—Transf.(α).A deed of honor:(β).tanti decoris testis,
Tac. A. 15, 50.—Esp., plur., decora, honorable achievements, valiant deeds:cum multa referret sua familiaeque decora,
Liv. 3, 12, 2:militiae decora,
id. 2, 23, 4:belli,
id. 6, 20, 7 (cf.:dedecora militiae,
id. 3, 51, 12):Lacedaemonii vetera, Macedones praesentia decora intuebantur,
Curt. 6, 1, 8.—Renowned ancestors:III.inter nobiles, et longa decora praeferentes, novitas mea enituit?
Tac. A. 14, 53; id. Hist. 1, 15.—Esp., moral dignity, virtue, honor:2.cum quod decus antiqui summum bonum esse dixerunt, hic solum bonum dicat, etc.,
Cic. Leg. 1, 21, 55 (for which, shortly before, solum bonum esse quod honestum esset):quos (sc. Epicureos) nisi redarguimus, omnis virtus, omne decus, omnis vera laus deserenda est,
id. Fin. 2, 14, 44;so with honestas,
id. Fin. 2, 17, 56; cf. ib. 2, 11, 35; id. Off. 1, 5 fin.:sed ei (sc. Semproniae) cariora semper omnia quam decus atque pudicitia fuit,
Sall. C. 25, 3; 54, 5.dĕcus, i, m., v. decussis, init. -
5 decus
oris n. [ deceo ]1) красота (d. enitet ore, sc. Aeneae V)2) краса, украшение, честь, слава, гордость (d. ornamentumque senectutis C; d. ac lumen imperii Romani C — о Помпее; praesidium et d. H)d. muliebre (matronale) L — женская честьdecori esse alicui Sl etc. — служить чьим-л. украшением (делать честь кому-л.)aliquid alicui d. dare V — преподнести что-л. кому-л. в виде почётного дараd. belli L — воинская честьd. hoc aevi V — эта славная эпохаlonga decora praeferre T — показывать длинный ряд (т. е. происходить от многих) славных предков5) отборная часть, цвет ( ex exercitu lecta decora T)d. innuptarum Ctl — прекраснейшие из дев6) филос. добродетель, нравственная высота (d. et virtus C) -
6 eniteo
ē-niteo, uī, —, ēre1) блистать, сиять, представать во всём блеске ( enĭtet campus V)2) проясняться ( caelum enitet AG)3) выдвинуться, отличиться (in bello C, L, PJ; in philosophiā Vulc) -
7 ē-niteō
ē-niteō tuī, —, ēre, to shine forth, shine out, gleam, brighten: Fruges enitent: egregio decus enitet ore, V.—Fig., to shine forth, be eminent, be displayed, be distinguished: (Athenae) cunctis gentibus enitebant: tantum suam virtutem enituisse, L. -
8 eniteo
I.Lit.: fruges enitent, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 5; cf.:II.myrtus floridis ramulis,
Cat. 61, 21:campus,
Verg. G. 2, 211:caelum,
i. e. to become fine again, clear up, Gell. 19, 1, 7:tantum egregio decus enitet ore,
Verg. A. 4, 150.—Trop., to shine forth, to be eminent, distinguished (a favorite expression of Cicero):quod in eis orationibus, quae Philippicae nominantur, enituerat Demosthenes,
Cic. Att. 2, 1, 3; cf. id. Inv. 2, 2, 5; id. de Or. 2, 28 fin.; id. Fl. 7, 17: virtus in [p. 647] bello, id. Mur. 14 fin.; cf. Liv. 1, 42; 4, 3:oratio Crassi,
Cic. Brut. 59, 215; Liv. 22, 27.
Перевод: со всех языков на все языки
со всех языков на все языки- Со всех языков на:
- Все языки
- Со всех языков на:
- Все языки
- Английский
- Немецкий
- Русский